Overgang van onderneming

Bij een overgang van onderneming gaan de rechten en plichten van werknemers over op de nieuwe werkgever. Personeel treedt automatisch in dienst van het nieuwe bedrijf met behoud van bestaande arbeidsvoorwaarden. Wanneer is wettelijk sprake van een overgang van onderneming? Wat zijn de rechten en plichten van de werkgever? En kan er na de overdracht van de onderneming nog sprake zijn van bestuurdersaansprakelijkheid?

Wanneer is sprake van overgang van onderneming?

Bij een overgang van onderneming is sprake van het overdragen van de onderneming door een rechtspersoon aan een andere rechtspersoon of natuurlijk persoon. Deze vorm van bedrijfsovergang betreft het overgaan van een economische eenheid. In geval van een aandelentransactie is dus geen sprake van een overgang van onderneming. De onderneming hoeft geen specifieke rechtsvorm te hebben en de onderneming hoeft ook niet in z’n geheel overgedragen te worden. De geldende wet- en regelgeving is ook van toepassing bij de overdracht van een bedrijfsonderdeel of bedrijfsvestiging.

Verkoop, fusie, splitsing van bedrijfsactiviteiten

Een bedrijfsoverdracht of bedrijfsovername kan op velerlei wijzen plaatsvinden. Bij een verkoop, fusie of splitsing van (alle of een deel van de) ondernemingsactiviteiten naar een ander bedrijf, denk aan onder meer het bedrijfspand, het inventaris, de bedrijfsnaam en de bestaande klanten, is sprake van een overgang van onderneming. In veel gevallen is de Wet overgang van onderneming van kracht in deze situaties. Bij wet gaan werknemers van de onderneming die wordt overgenomen automatisch mee naar de nieuwe onderneming met behoud van rechten en plichten.

Wet overgang van onderneming

De Wet overgang van onderneming heeft als belangrijkste doel om de positie van bestaande personeelsleden te beschermen bij een overname, fusie of splitsing. Wel is een belangrijke voorwaarde van kracht. Bij de overgang van onderneming moet sprake zijn van een overdracht van een bedrijfsonderdeel of -activiteit welke behoort tot de duurzame economische activiteit van het bedrijf.

Materiële activa en immateriële activa

De beslissende factor om te bepalen of een overname of fusie een overgang van onderneming is of de identiteit van de overgedragen onderneming behouden blijft. Of de identiteit behouden blijft wordt aan de hand van verschillende omstandigheden, regelgeving en huidige wetgeving getoetst. Zo wordt bij een bedrijfsoverdracht onder meer gekeken naar:

• De aard van de betrokken onderneming
• Of materiële activa wordt overgenomen
• De waarde van de immateriële activa op het moment van overdracht
• Of het personeel onderdeel uitmaakt van de overdracht
• Of de klantenkring onderdeel uitmaakt van de overdracht
• Of de na de overdracht verrichte activiteiten vergelijkbaar zijn
• De duur van de eventuele onderbreking van bedrijfsactiviteiten

Gevolgen overgang van onderneming personeel

De gevolgen van een overgang van onderneming voor het personeel kunnen groot zijn. Zo kunnen bepaalde werknemers bij een fusie of overname overbodig worden. De nieuwe werkgever of de rechtspersoon die de onderneming overneemt stuurt in dit soort situaties vaak aan op een vertrek van de betreffende werknemer. Werknemers zijn, zeker wanneer zij een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd hebben, goed beschermd. De werkgever kan overtollig of overbodig personeel alleen ontslaan door het opzeggen van de arbeidsovereenkomst via het UWV of ontbinding van de arbeidsovereenkomst via de kantonrechter.

Overgang onderneming rechten werknemer

Bij een overgang van onderneming gaan de rechten en plichten van betrokken werknemers van het overgenomen bedrijf automatisch mee naar de nieuwe werkgever. Dit betreft de rechten en verplichtingen van de werknemer zoals deze op het moment van overname opgenomen zijn in de arbeidsovereenkomst. Ook blijven bij een overgang van onderneming arbeidsvoorwaarden van kracht, net als afspraken over aanvullende vakantiedagen, vergoedingen voor overwerken, reiskostenvergoedingen, winstdeling en bonussen. De werknemer blijft in dienst van de ‘nieuwe’ onderneming. De oude werkgever blijft bovendien een jaar lang medeverantwoordelijk voor naleving van de arbeidsovereenkomst.

Bestuurdersaansprakelijkheid bij bedrijfsovergang

De aansprakelijkheid van de bestuurder doet zich voor wanneer de verkoper zijn onderneming overdraagt aan een koper en dit er vervolgens toe leidt dat de vennootschap haar bestaande verplichtingen niet langer kan nakomen. Hiervan is sprake als de bestuurder heeft toegelaten dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen, die voor datum van overgang van onderneming zijn ontstaan, niet nakomt en vorderingen van deze schuldenaren niet verhaalbaar blijken te zijn. Datzelfde geldt voor een situatie waarbij de vordering op het moment van verkoop nog werd betwist en later alsnog toewijsbaar bleek te zijn.

De bestuurder en enig aandeelhouder die zijn BV verkoopt, moet goed nagaan welke bedoelingen de koper met de over te dragen vennootschap heeft. Uit eerdere uitspraken blijkt dat de voormalig bestuurder van een verkochte onderneming onder omstandigheden alsnog aansprakelijk kan zijn. Dus ook na de aandelenoverdracht van zijn onderneming kan van bestuurdersaansprakelijkheid nog sprake zijn.

Overgang van onderneming: onrechtmatig handelen

Voor de vestiging van aansprakelijkheid moet worden bewezen dat de voormalig bestuurder een voldoende ernstig verwijt kan worden gemaakt van de niet-verhaalbaarheid van de vorderingen. Essentieel hiervoor is in dit geval of de bestuurder wist of althans behoorde te weten dat na overgang van onderneming deze geen verhaal meer zou bieden aan bestaande vorderingen. Volgens de rechtbank is hiervan sowieso sprake als de overdracht erop gericht is geweest verhaal van bestaande vorderingen onmogelijk te maken. Maar ook wanneer de verkoper zich onvoldoende heeft ingespannen om onderzoek te doen naar de bedoelingen van de koper met de onderneming, kan er sprake zijn van een voldoende ernstig verwijt. Dit geldt ook wanneer de verkoper het risico dat de vennootschap na de bedrijfsoverdracht haar verplichtingen niet langer zal kunnen nakomen op de koop toe heeft genomen.

Onderzoek naar koper voor de bedrijfsoverdracht

Volgens de rechtbank dient de verkoper vóór de overgang van onderneming op z’n minst een onderzoek in te stellen naar het verleden, de bedoelingen en de achtergrond van de betreffende koper. Een belangrijk gegeven in de onderhavige situatie was dat de koper in het verleden betrokken is geweest bij een reeks van faillissementen. Dit feit én het niet nader onderzoeken welke plannen de koper had met de onderneming, leidde ertoe dat de voormalig bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt.

Deskundig advies over bestuurdersaansprakelijkheid

Op het moment dat is komen vast te staan dat de bestuurder geen, althans onvoldoende, onderzoek heeft gedaan naar de koper en zijn bedoelingen en hij niet te goeder trouw heeft gehandeld, ligt op grond van onderhavige uitspraak aansprakelijkheid uit hoofde van onrechtmatige daad op de loer. De advocaten van Fruytier Lawyers in Business hebben veel ervaring op het gebied van bestuurdersaansprakelijkheid. Bent u op zoek naar een advocaat, die u op alle gebieden kan bijstaan? Voor een soepele overgang van onderneming of bij dreigende aansprakelijkheid nadien, staan onze advocaten arbeidsrecht u graag bij.