Pandrecht: Bescherming voor crediteuren of hinder voor schuldeisers?

Wat is pandrecht eigenlijk?

Pandrecht is een zekerheidsrecht. In gewone taal: u geeft bezittingen in onderpand aan een geldschieter (de pandhouder) zodat deze zekerheid heeft dat hij zijn geld terugkrijgt. Kunt u niet aan uw betalingsverplichtingen voldoen? Dan mag de pandhouder uw bezittingen verkopen – zonder tussenkomst van een rechter. Dat heet parate executie.

U kunt pandrecht geven op uiteenlopende bedrijfsmiddelen zoals:
– inventaris en voorraden
– bedrijfswagens
– vorderingen op klanten
– aandelen

Het pandrecht wordt gevestigd via een pandakte – opgesteld door een notaris of (bij bezitloos pandrecht) onderhands, mits geregistreerd bij de Belastingdienst.

Vuistpand versus bezitloos pandrecht

Er bestaan twee vormen van pandrecht:

– Vuistpand: de pandhouder krijgt het goed fysiek in handen (bijvoorbeeld een kostbaar apparaat).
– Bezitsloos pandrecht: u houdt het goed in bezit, maar de pandhouder heeft er via de pandakte juridisch recht op.

Daarnaast bestaat er nog onderscheid tussen stil en openbaar pandrecht bij vorderingen. Stil houdt in dat de debiteur (degene die moet betalen) niets merkt van het pandrecht; openbaar betekent dat deze wél wordt geïnformeerd.

Wat als u schuldeiser bent en beslag legt?

Stel: uw klant betaalt niet en u legt beslag op zijn goederen. Plotseling zwaait hij met een pandakte. “Deze goederen zijn verpand,” zegt hij, “u hebt er niets meer over te zeggen.”

Paniek? Niet nodig. Het pandrecht is alleen tegen derden (zoals u) geldig als het correct is geregistreerd. Dus:

– Geen registratie? U mag het pandrecht negeren. Uw beslag gaat voor.
– Wel registratie? Dan staat u als beslaglegger achteraan in de rij.

Dit geldt voor bezitloze pandrechten. Bij vuistpandrechten ligt dit anders, omdat de pandhouder de spullen al in bezit heeft – een duidelijk signaal dat er een pandrecht bestaat.

Let op als schuldeiser: check de registratie!

Als u als schuldeiser beslag wilt leggen op roerende zaken van een debiteur, controleer dan altijd:

1. Is er een pandakte?
2. Is er sprake van een bezitloos pandrecht?
3. Is deze geregistreerd bij de Belastingdienst?
4. Gaat het om een bezitloos pandrecht of vuistpand?

Zonder registratie mag u beslag leggen alsof het pandrecht niet bestaat. Daarmee voorkomt u dat u met lege handen staat bij de veiling.

Pandrecht: handig, maar wees voorbereid

Voor ondernemers is het pandrecht een krachtig middel om financiering veilig te stellen. Maar tegelijk kan het leiden tot onaangename verrassingen voor schuldeisers die hun vordering willen innen. Zorg dat u weet waar u op moet letten:

• Pandakten voor bezitloze pandrechten moeten geregistreerd zijn
• Zonder registratie heeft de pandhouder het nakijken bij beslag
• Controle op registratie is eenvoudig – en voorkomt verlies

Maar: Baas boven Baas: de Belastingdienst

Let op: er is één belangrijke uitzondering op de regel dat een geldig pandrecht voorrang heeft op andere schuldeisers: “”het bodemrecht van de Belastingdienst. Dit betekent dat de fiscus voorrang heeft op roerende zaken die zich op de bedrijfsbodem van de belastingschuldige bevinden – zoals machines, inventaris of computers. Zelfs als deze goederen verpand zijn aan een bank of andere schuldeiser, kan de Belastingdienst alsnog haar recht uitoefenen op deze spullen, zolang ze zich op de bedrijfsvloer bevinden.

Deze uitzondering is bedoeld om de Belastingdienst in staat te stellen openstaande belastingschulden effectief te innen. Als schuldeiser is het dus belangrijk om na te gaan waar de verpande goederen zich bevinden en of het bodemrecht mogelijk een rol speelt.

Vragen over pandrechten, beslaglegging of zekerheden?
Onze specialisten van Fruytier Lawyers in Business denken graag met u mee over het beschermen van uw rechten als ondernemer. Neem gerust contact met ons op via de mail, telefoon of het contactformulier voor juridisch advies op maat. Wij denken graag met u mee.