LNG als brandstof in de scheepvaart. De stand van zaken in Nederland

Liquified Natural Gas

LNG brandstof (Liquified Natural Gas) wordt in Nederland steeds vaker gebruikt als brandstof in het transport en in de scheepvaart. Het voordeel van deze brandstof is de grotere duurzaamheid. Bij LNG brandstof gaat de uitstoot van CO2 en NOx met 20% respectievelijk 50-60% omlaag. De uitstoot van fijnstof verdwijnt met LNG brandstof vrijwel volledig. Nederland kan hiermee voldoen aan de aangescherpte milieueisen voor de scheepvaart.

Ook de geluidsemissie neemt af door het gebruik van LNG. De duurzaamheid van LNG kan in Nederland tot 2030 leiden tot 2,7 miljard euro extra economische groei en 8000 arbeidsjaren. Gesteld wordt dat de toename van het gebruik van LNG niet zou leiden tot meer afhankelijkheid van het Russische gas, maar dat het juist zou gaan om meerdere gastoevoerstromen, bijvoorbeeld uit Qatar.

Recente ontwikkelingen

Doordat het gebruik van LNG brandstof in Nederland een relatief nieuw verschijnsel is, is er op dit moment nog maar weinig infrastructuur in ons land, die het mogelijk maakt om LNG in kleinere hoeveelheden te leveren voor gebruik als transportbrandstof. Een positieve ontwikkeling op dit vlak is de opening in 2011 van de Gate Terminal op de Maasvlakte, de eerste LNG-importterminal in Nederland met een doorzetcapaciteit van 12 miljard m3 gas per jaar. Vanaf 1 juli 2014 kan de scheepvaart in de haven van Rotterdam LNG bunkeren (daarvoor was dit alleen mogelijk voor de binnenvaart, in de Seinehaven).

Daartoe heeft de gemeente Rotterdam per 24 juli 2014 de Havenbeheersverordening gewijzigd, waarbij, onder meer, regels omtrent het bunkeren van LNG in de verordening zijn opgenomen. Tevens is in juli 2014 door GDF SUEZ, Gasunie, Vopak, stichting Energy Valley en Groningen Seaports een samenwerkingsovereenkomst getekend voor de ontwikkeling van LNG opslag- en bunkerfaciliteiten in de Eemshaven. Verwacht wordt dat de eerste schepen al in 2015 op deze terminal LNG kunnen bunkeren. Dit project zou moeten bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van de ‘Green Deal Rijn en Wadden’, een samenwerkingsverband tussen de regering, ondernemingen en kennisinstituten met als doel groene groei te bevorderen.

Overheidsinitiatieven en regelgeving

De overheid probeert het gebruik van LNG als brandstof te stimuleren door, met name, de introductie van de Programmalijn LNG, zoals vervat in de Regeling nationale EZ-subsidies van 11 juli 2014. Met behulp van deze programmalijn hoopt de staat belemmeringen weg te nemen voor de grootschalige introductie voor LNG als brandstof, de kosten van de LNG keten te verlagen en de maatschappelijke acceptatie van LNG te bevorderen. Daarnaast wordt de programmalijn als een hulpmiddel ingeschakeld om de doelstelling van het Nationale LNG platform en de Green deal LNG te bereiken: 50 zeeschepen, 50 binnenvaartschepen en 500 trucks gebruiken LNG als brandstof in 2015.

Tevens zou de introductie van de programmalijn een andere doelstelling van het LNG platform helpen te bereiken: levering in 2015 van minimaal 2 miljard kuub gas als LNG vanuit Gate terminal in de Maasvlakte als brandstof in de short-sea vrachtvaart, veerdiensten, binnenvaart, wegtransport en off grid applicaties, met een uitbreiding naar 4 miljard kuub gas als doelstelling voor 2020. In PGS-Richtlijn 33-2 (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen), opgesteld in april 2014, zijn voorschriften opgenomen voor het ontwerpen, realiseren en beheren van LNG-bunkerinstallaties voor vaartuigen, op het land en op een drijvende inrichting. De aansprakelijkheid die kan voortvloeien uit het LNG-bunkeren in de zeescheepvaart valt onder de afdelingen 6.4 en 6.5 van Boek 8 BW.

EU

Ook op Europees niveau wordt het gebruik van LNG brandstof gestimuleerd. Bepalingen hierover zijn opgenomen in de Richtlijn 2009/73/EG en betreffen transmissie, distributie, levering, opslag van (onder andere) LNG en de organisatie van de sector in het algemeen om daarmee een competitieve, veilige en milieuvriendelijke aardgasmarkt te bewerkstelligen. Door de Europese Unie is daarnaast, via het Trans-Europees Transport Netwerk (TEN-T), in 2013 subsidie verleend aan zeven LNG projecten, waaronder de LNG-infrastructuur voor het Rijn-Main-Donau gebied (waarbij het Havenbedrijf Rotterdam een belangrijke, coördinerende rol speelt ) en voor een LNG breakbulk-terminal naast de Maasvlakte in Rotterdam.

Mogelijke obstakels en risico’s

Als bestaande obstakels voor de toename van het gebruik van LNG brandstof worden genoemd de noodzaak van meer aanbod en infrastructuur . Ook een gebrek aan rechtszekerheid wordt genoemd; hoewel er regelgeving tot stand is gebracht die (mede) van toepassing is op het bunkeren van LNG, is het achterblijven van relevante rechtspraak nog altijd een belangrijk obstakel.

In het rapport van de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) “Veiligheid van aardgastransportroutes” zijn de mogelijke risico’s uiteengezet, die verbonden kunnen zijn aan het gebruik van de LNG brandstof. Tevens wordt in dit rapport bepleit dat de relevante veiligheidsdocumenten (met name PGS 16, PGS 25, PGS 33 en BEVI, REVI) zodanig worden aangepast, dat deze meer consequent worden, als het om technische risico’s gaat.

Conclusie

Al met al kan geconcludeerd worden dat de toename van het gebruik van LNG als brandstof in de scheepvaart gestimuleerd zou moeten worden gezien de zowel ecologische als economische voordelen die daaraan verbonden zijn. Om tot een optimale ontwikkeling te komen, zou er echter nog veel moeten gebeuren op het gebied van de bouw van infrastructuur, maar ook in de totstandkoming van de relevante regelgeving.

Meer weten?

Neem contact op met een van onze specialisten of bel meteen op +31(0) 205 210 130.

Bronnen:
1. Robo-LNG
2. Duurzaam ondernemen. Minder zwaveluitstoot door toekomstige regelgeving, TVVL Magazine (april 2013), p.24.
3. IMO Resolutie MEPC.203(62) van 15 juli 2011, betreffende aanpassing van Annex VI MARPOL.
4. Persbericht LNG onderzoek(pdf).
5. Bijlage 4.2.6 Regeling van de Minister van Economische Zaken van 11 juli 2014, nr. WJZ / 13125043, houdende vaststelling van nationale subsidie-instrumenten op het terrein van Economische Zaken (Regeling nationale EZ-subsidies).
6. TNO
7. LNG bunkeren in Rotterdam nu ook mogelijk voor zeeschepen
8. Wijziging van de Havenbeheersverordening Rotterdam 2010 van 24 juli 2014.
9. Gasunie
10. Art. 4.2.43 jo. Bijlage 4.2.6 Regeling nationale EZ-subsidies. De subsidiering van LNG-projecten is geregeld in §4.2.7 van de Regeling.
11. Aardgas afleverinstallaties van vloeibaar aardgas (LNG) voor vaartuigen en drijvende werktuigen.
12. Richtlijn 2009/73/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas en tot intrekking van Richtlijn 2003/55/EG.
13. Art. 1 lid 1 Richtlijn 2009/73/EG.
14. Internal market in gas.
15. NGVA Europe.
16. Artikel Doorbraak voor LNG als schoner en stiller transport brandstof vanaf 2021 door Energy Valley.
17. TNO 2013 R10710, 16 mei 2013.
18. Idem, p.30.