Wanneer mag de bank de kredietrelatie beëindigen?

De bank die de kredietrelatie opzegt. Veel ondernemers zijn hier de afgelopen jaren mee geconfronteerd. Maar wat zijn de regels, wanneer mag de bank de relatie beëindigen?

Het Gerechtshof heeft de regel bevestigd: de bank mag van een opzeggingsbevoegdheid gebruikmaken tenzij dat naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Het uitgangspunt is dus dat een bank een relatie mag beëindigen tenzij dit onaanvaardbare gevolgen heeft voor de onderneming.

Vertrouwensbreuk geldige reden voor beëindiging kredietrelatie

In de zaak waarover het Hof zich boog, had de bank de bankrelatie met een ondernemer beëindigd. Als reden werd gegeven een vertrouwensbreuk tussen de bank en de kredietnemer. De relatie was volgens de bank verstoord omdat de onderneming (onder meer) niet voldeed aan de overeengekomen regeling ter reductie van het zakelijke krediet waardoor er een overstand ontstond onder het rekening-courantkrediet. Ook was de ondernemer in de tussentijd elders geldleningsovereenkomsten aangegaan bij een derde. Na correspondentie over de aanzuivering van de overstand en de wens van de onderneming om de kredietlimiet te verhogen (welke door de bank werd afgewezen), ontving de bank een ferme brief van de ondernemer. De inhoud van deze brief met verwijten aan de (accountmanager van de) bank deed de bank besluiten de bankrelatie (waaronder een kredietfaciliteit) te beëindigen.

De bank gebruikte voor de beëindiging haar algemene opzegbevoegdheid die in de Algemene Bankvoorwaarden stond. De ondernemer verzette zich tegen de opzegging en stelde de bank aansprakelijk wegens de door hem geleden schade. De ondernemer meende dat de bank geen opzeggingsmogelijkheid had en onrechtmatig handelende door op te zeggen.

Volgens de Algemene Bankvoorwaarden kan een bank de relatie beëindigen, maar daarin staan geen omstandigheden beschreven die een opzegging van de relatie rechtvaardigen. Dat zou tot gevolg kunnen hebben dat opzegging te allen tijde is toegestaan.

Bank mag de kredietrelatie opzeggen

De rechtbank oordeelde in eerste instantie dat de opzegging door de bank rechtsgeldig was. De rechtbank oordeelde dat de bank dat ‘niet naar willekeur mag doen en dat de redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat opzegging slechts dan tot een rechtsgeldige beëindiging van de overeenkomst leidt, indien daartoe een voldoende zwaarwegende grond bestaat’.

Alhoewel het Gerechtshof het eindoordeel onderschrijft, stelt het wel vast dat de rechtbank een verkeerd criteria gebruikt. Het Hof stelt – met toepassing van de criteria vastgesteld door de Hoge Raad – dat ‘een bank van een contractuele opzeggingsbevoegdheid gebruik mag maken tenzij dat naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is

Het Gerechtshof overweegt dat bij opzeggingen van bank- en kredietrelaties op grond van artikel 35 van de Algemene Bankvoorwaarden met name van belang is of er ten eerste een gegronde reden voor opzegging van de relatie bestond, ten tweede of de reden desgevraagd is medegedeeld en ten derde welke opzeggingstermijn gehanteerd wordt.

Opzegtermijn van kredietovereenkomst

Bij de opzegging door de bank is van belang dat door de bank redelijke termijn wordt gesteld voor daadwerkelijke terugbetaling. Het gaat dan niet zozeer om de termijn waartegen wordt opgezegd maar meer om de termijn waarbinnen volledige terugbetaling wordt geëist.

In onderhavige geval gaf de bank de ondernemer vier maanden om zijn bankrelatie ergens anders onder te brengen, waarna deze termijn voor een overstap naar een andere bank nogmaals werd verlengd. Dit werd redelijk gevonden.

Ook beëindiging van privé relatie met bank

In de hier besproken zaak, bankierde de ondernemer privé bij dezelfde bank. Ook deze relatie had de bank beëindigd wegens de nauwe samenhang tussen de ondernemer zakelijk en privé. Het Hof oordeelde dat de gedragingen van de kredietnemer in de zakelijke context meebrachten dat de kredietovereenkomst privé ook niet door de bank behoeft te worden voortgezet. Het Hof licht dit niet toe, maar de achtergrond hiervan is waarschijnlijk dat de beëindiging van de bankrelatie is ingegeven wegens een langdurige vertrouwensbreuk. Uitgangspunt is dat partijen dan voor het geheel “uit elkaar gaan”.

Heeft uw bank u ook laten weten dat men overweegt uw bank- en/of kredietrelatie op te zeggen en wilt u weten of en wat u hier in uw situatie tegen kunt doen, neem contact met ons op.