Boetebeding in het arbeidsrecht

Een boetebeding is een bepaling voor het overtreden van vastgelegde regels en afspraken in een arbeidsovereenkomst. Bij het overtreden van voorschriften of het niet nakomen van verplichtingen door een werknemer, kan een werkgever de werknemer hiervoor een boete opleggen.

Wat is een boetebeding?

Een boetebeding is een clausule in een arbeidsovereenkomst waarin werkgever en werknemer afspreken dat de werknemer aan de werkgever een boete moet betalen wanneer hij bepaalde afspraken niet nakomt. De werkgever besluit zelf of de boete daadwerkelijk wordt opgelegd. Aan welke voorschriften kan boetepaling worden verbonden en welke voorwaarden zijn verbonden aan het opleggen van een contractuele boete?

Voorbeelden van de boeteclausule

Er zijn veel toepassingen van een boetebeding in een arbeidsovereenkomst. In praktijk wordt de boetebepaling vaak gekoppeld aan ordebepalingen van de werkgever. Daarnaast is een boeteclausule een terugkerend onderdeel van bijvoorbeeld een concurrentiebeding, relatiebeding of geheimhoudingsbeding.

Een boetebeding wordt bijvoorbeeld afgesproken bij overtreding van:

• veiligheidsvoorschriften
• het ziekteverzuimprotocol
• een rookverbod
• een geheimhoudingsverplichting
• een concurrentiebeding
• het internetprotocol
• een relatiebeding

Verschil tussen boete en schadevergoeding

Een boete is bedoeld als waarschuwing en prikkel voor de werknemer om zich aan de regels te houden. Naast een boete voor bovengenoemde overtredingen kan de werkgever ook apart een schadevergoeding vorderen als de werknemer door opzet of roekeloosheid schade heeft veroorzaakt.

Voorwaarden aan een boetebeding

Aan het opstellen van een boetebeding in de arbeidsovereenkomst zijn verschillende voorwaarden verbonden. Deze algemene regels dienen met name ter bescherming van de werknemer aan wie de boete kan worden opgelegd.

Een contractuele boete moet voldoen aan de volgende eisen:

1. Het boetebeding moet schriftelijk zijn overeengekomen in de arbeidsovereenkomst of een document waar de overeenkomst naar verwijst, zoals een personeelsreglement of een cao.
2. De voorschriften van het beding moeten duidelijk omschreven zijn, zowel de voorwaarden waar de boete voor geldt als de hoogte van de boete.
3. De hoogte van de boete die de medewerker verschuldigd is, is gelimiteerd voor werknemers die het minimumloon verdienen. In dat geval mag de boete per week maximaal het loon van een halve dag (werkdag) bedragen.
4. De bestemming van de boete moet zijn gespecificeerd. Als een werknemer het minimumloon verdient, dan mag de boete niet ten goede komen van de werkgever, maar dient te worden afgedragen aan een overeengekomen bestemming van de boete, zoals een goed doel of een geblokkeerde rekening waarvan gelden ten goede komen van (alle) medewerkers. In het geval dat de betreffende werknemer meer verdient dan het minimum geldend dagloon kan worden afgeweken van bovenstaande eis met betrekking tot de maximale hoogte van de boete. Wel heeft een rechter de bevoegdheid de boete op verzoek van de werknemer te matigen.

Voorwaarden voor innen contractuele boete

Is sprake van overtreding van het boetebeding? Dan kan de werkgever de werknemer een boete opleggen. De werkgever bepaalt aan de hand van de situatie welke actie ondernomen wordt. Hierbij kan de werkgever ervoor kiezen de boete op te leggen of, in geval van schade, een schadevergoeding te eisen. Het is niet toegestaan zowel een boete als een schadevergoeding te eisen voor hetzelfde feit. De werkgever kan de contractuele boete innen door de verschuldigde boete in te houden op het loon of salaris van de werknemer.

Laat uw boeteclausule opstellen of toetsen

De wet- en regelgeving rondom een boetebeding in een arbeidsovereenkomst is niet eenvoudig. Naast de algemene regelgeving, is afhankelijk van de situatie ook bijzondere regelgeving van toepassing. Zo kan in individuele gevallen een boete onredelijk zijn. Ook kan een cao bepaalde boetes verbieden. Het is daarom belangrijk om u goed te laten adviseren. Een boetebeding dat niet correct is opgesteld kan er voor zorgen dat de werknemer onder de boete uitkomt. Onze specialisten in arbeidsrecht staan u graag bij en kunnen desgewenst advies geven over een boetebeding opstellen of een boeteclausule voor u toetsen.

Veel gestelde vragen / F.A.Q. over het boetebeding

Wat zijn de gevolgen van een boetebeding dat niet correct is opgesteld?

Een onjuist opgesteld boetebeding kan ernstige gevolgen hebben. Het risico bestaat dat de boete geheel of gedeeltelijk wordt vernietigd of door de rechter wordt gematigd, waardoor de beoogde bescherming en prikkel tot naleving wegvallen. Een boetebeding moet duidelijk en specifiek zijn geformuleerd, zowel wat betreft de overtreding als de hoogte van de boete. In arbeidsovereenkomsten gelden bovendien aanvullende eisen zoals schriftelijke vastlegging. En wist u bijvoorbeeld dat een boete in principe niet ten gunste van de werkgever mag komen? Dat mag alleen als de werknemer meer verdiend dan het minimumloon én de bestemming van de boete ook expliciet in het beding is benoemd. Is het boetebeding niet correct, dan kan het in een conflict zijn kracht verliezen en blijft de ondernemer achter zonder effectief middel om schade of niet-nakoming aan te pakken. Een zorgvuldige formulering is dus essentieel om uw positie te versterken en juridische problemen te voorkomen.

Kan een werkgever een boete én schadevergoeding eisen voor hetzelfde incident?

In beginsel kan een werkgever niet zomaar zowel een boete als een schadevergoeding eisen voor hetzelfde incident. Een werknemer die een boete betaalt, is in beginsel niet ook nog aansprakelijk voor dezelfde gedraging, tenzij de schadevergoeding ziet op aanvullende of andere schade die niet door de boete wordt gedekt. Om problemen te voorkomen, is het belangrijk om in de arbeidsovereenkomst zorgvuldig te omschrijven dat de boete bedoeld is als prikkel tot naleving en dat afzonderlijke schadevergoeding mogelijk blijft voor daadwerkelijke schade die de boete overstijgt.

Waarom is juridisch advies belangrijk bij het opstellen van een boetebeding?

Juridisch advies is essentieel bij het opstellen van een boetebeding, omdat een onjuist geformuleerd beding zijn geldigheid kan verliezen of in werking kan worden beperkt. Het Nederlands recht stelt specifieke eisen aan boetebedingen, zeker in arbeidsovereenkomsten. Zonder juridisch advies loopt u het risico dat het beding door de rechter wordt vernietigd of gematigd, waardoor uw organisatie onvoldoende beschermd is tegen ongewenst gedrag of schade. Een advocaat zorgt ervoor dat uw boetebeding juridisch waterdicht, werkbaar en effectief is.

Auteurs: Arbeidsrecht advocaten Judy Sliepen en Myrddin van Westendorp

Laatste Update: 13-05-2025