ACM wil ook kleine overnames kunnen toetsen

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) wil ook bij kleinere fusies en overnames kunnen ingrijpen, als het vermoeden bestaat dat die de concurrentie beperken. Hiervoor is aanpassing van de Mededingingswet door een nieuw kabinet nodig, aldus bestuursvoorzitter van de ACM Martijn Snoep.

Een maas in de wet?

Het toezicht op overnames door de ACM heeft tot doel marktmacht van bedrijven te voorkomen. Zij willen voorkomen dat er door overnames bedrijven ontstaan die lokaal of regionaal de prijs kunnen dicteren. Of daarnaast ook nog de kwaliteit van hun producten en diensten verlagen of innovatie belemmeren. De ACM heeft op dit moment geen bevoegdheid om kleine overnames te onderwerpen aan een fusie- of overnametoets op grond van de Mededingingswet. Alleen overnames waarbij zowel het overnemende als het overgenomen bedrijf een omzet van ten minste 30 miljoen euro in Nederland heeft, kunnen worden getoetst door de ACM. De gedachte hierachter is dat overnames, onder deze drempel, doorgaans zelden problemen opleveren. Dit, terwijl de toetsing door de ACM gepaard gaat met aanzienlijke kosten.

ACM wil ‘kralen rijgen’ tegengaan

Inmiddels is door de ACM geconstateerd dat overnames die onder de omzetdrempel vallen, wel degelijk tot problemen kunnen leiden. Dat is volgens haar bestuursvoorzitter in elk geval aan de orde wanneer de overnemende partij een grote partij is die op basis van een doelbewuste strategie ‘kralen aan het rijgen’ is door één voor één kleine spelers op de markt over te nemen van dierenartsen, huisartspraktijken, kinderdagverblijven en autoreparatiebedrijven op lokaal of regionaal niveau. De ACM vreest dat deze overnames kunnen leiden tot hogere tarieven voor de consument dan wel een uitgeklede dienstverlening.

Er is ook nog een andere categorie van kleine overnames die tot concurrentieproblemen kan leiden, maar die de ACM niet kan toetsen. Deze overnames worden ook wel ‘killer acquisitions’ genoemd en komen onder andere voor in de farmaceutische sector. Dit is het geval indien een bedrijf dat al marktmacht heeft, een nieuw bedrijf overneemt  dat een revolutionaire techniek heeft ontwikkeld die nog op de markt moet worden gebracht. Bij een dergelijke overname kan het bedrijf met marktmacht zich beschermen tegen toekomstige concurrentie. Aangezien het nieuwe bedrijf nog geen omzet heeft, blijft de overname beneden de drempels en kan de ACM niet optreden.

Mogelijkheden tot toezicht

In een aantal landen wordt wel voorzien in de mogelijkheid om kleine overnames te onderwerpen aan een fusie- of overnametoets. In Duitsland en Oostenrijk zijn de omzetdrempels voor een dergelijke toets verlaagd, maar dit brengt een hogere toezichtlast met zich mee. Dit gebeurt terwijl slechts een klein deel van de overnames daadwerkelijk tot concurrentieproblemen leidt. Daarnaast wordt de mogelijkheid aangehaald om de drempels te verlagen voor transacties in specifieke sectoren waar reeds een concurrentieprobleem is gesignaleerd. Tot vorig jaar gold zo’n verlaagde omzetdrempel van 5,5 miljoen voor de zorgsector. Gemiddeld werd er jaarlijks één overname verboden, ingetrokken of onder voorwaarden toegestaan. Deze resultaten wogen volgens demissionair minister Kuipers van Volksgezondheid niet op tegen de voordelen van samenwerking tussen zorgaanbieders. Hij besloot daarom de verlaagde omzetdrempel af te schaffen. De ACM was het hier niet mee eens en waarschuwde voor een geleidelijke groei naar steeds sterkere machtsposities.

Call-in bevoegdheid

Als laatste mogelijkheid tot toezicht wordt een zogenoemde wettelijke ‘call-in bevoegdheid’ voorgesteld. De ACM krijgt dan de bevoegdheid om binnen een specifieke periode een kleine overname te selecteren en aan te geven deze volgens de reguliere procedure te willen onderzoeken. Deze periode zal volgens Snoep ongeveer twee of drie maanden na bekendmaking beslaan. Gedurende die periode zijn bedrijven volgens hem doorgaans nog niet samengevoegd. Niettemin brengt deze mogelijkheid het nadeel met zich mee dat het onzekerheid creëert voor bedrijven. Dit staat los van de vraag of een reeds voltrokken overname ongedaan gemaakt kan worden.

Toch lijkt, alle voor- en nadelen tegen elkaar afwegend, voor deze laatste optie het meest te zeggen, aldus de bestuursvoorzitter. Ook in andere landen in Europa is voor deze optie gekozen, zoals in Zweden, IJsland, Italië, Noorwegen en Ierland. De genoemde onzekerheid zou kunnen worden verminderd door bedrijven de optie aan te bieden om vooraf helderheid te krijgen, bijvoorbeeld door vrijwillig de overname te melden.

Mededingingswet onder de loep

Het lijkt de ACM verstandig om de Mededingingswet, 25 jaar na de inwerkingtreding, onder de loep te nemen en een afweging te maken ten aanzien van de mogelijkheden tot het toetsen van kleine overnames. Daarbij kan de werking van de toezichtopties in andere landen in ogenschouw worden genomen. De toezichthouder kondigde aan om in de komende maanden een rondetafelbijeenkomst te organiseren. Dan kan men over dit onderwerp van gedachten wisselen met specialisten en geïnteresseerden.

Contact

Heeft u vragen? Contact dan een van onze advocaten via de mail, telefonisch of vul het contactformulier in voor een vrijblijvend eerste gesprek. Wij denken graag met u mee.