overgang onderneming

Bij de koop of verkoop van een onderneming spelen diverse arbeidsrechtelijke aspecten een rol. Zowel de koper als de verkoper moet zich goed voorbereiden op de gevolgen voor het personeel. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten.

Overgang van onderneming

Wanneer een onderneming – inclusief het personeel – wordt overgenomen, kan sprake zijn van een overgang van onderneming in de zin van de wet (artikel 7:662 e.v. BW). Als aan de wettelijke criteria is voldaan, gaan alle rechten en verplichtingen die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomsten van rechtswege over op de koper.

Werknemers behouden in dat geval hun bestaande arbeidsovereenkomst, inclusief alle arbeidsvoorwaarden. De koper is niet bevoegd om deze arbeidsovereenkomsten wegens de overgang eenzijdig te wijzigen of te beëindigen. Dit uitgangspunt geldt in sommige gevallen ook voor ingeleende krachten, zoals payroll- of uitzendmedewerkers, afhankelijk van de mate waarin zij feitelijk zijn ingebed in de organisatie. Ook contracten met zelfstandigen (zzp’ers) kunnen onderdeel zijn van de transactie: deze kunnen onder bepaalde omstandigheden mee overgaan, of juist beëindigd worden als gevolg van de overdracht.

Due diligence op personeel

Als koper is het essentieel om vóór de transactie zorgvuldig onderzoek te doen naar alle verplichtingen ten aanzien van het personeel dat overgaat. Denk hierbij niet alleen aan loonkosten, maar ook aan verplichtingen uit cao’s, openstaande bonussen, pensioen- en aandelenregelingen, leaseautoafspraken en andere secundaire arbeidsvoorwaarden.

Bovendien moet rekening worden gehouden met lopende arbeidsconflicten, langdurig ziekteverzuim en mogelijke verplichtingen tot betaling van transitievergoedingen. Ook concurrentie- of relatiebedingen verdienen bijzondere aandacht; deze kunnen na de overname onwerkbaar of juridisch niet langer afdwingbaar blijken.

Let op: niet alle arbeidsvoorwaarden zijn expliciet vastgelegd in de arbeidsovereenkomsten. Informeer daarom ook naar gebruikelijke praktijkafspraken, stilzwijgend geaccepteerde regelingen en rechten die werknemers in de loop der jaren verworven hebben. Dergelijke impliciete voorwaarden kunnen juridisch even bindend zijn als schriftelijke afspraken en leiden in de praktijk regelmatig tot geschillen.

Medezeggenschap

Bestaat er binnen het bedrijf een ondernemingsraad, dan geldt op grond van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) de verplichting om deze tijdig te informeren en advies te vragen over de voorgenomen overname. In sommige situaties kan deze verplichting ook gelden ten opzichte van een personeelsvertegenwoordiging of een andere vorm van medezeggenschap.

Reorganisatie na overname

Een overname kan aanleiding geven tot een reorganisatie. Wanneer twee organisaties worden samengevoegd, ontstaat er niet zelden een doublure van functies of een mismatch in rollen. Ook culturele verschillen tussen organisaties leiden regelmatig tot frictie en uitstroom van personeel.

Omdat overgenomen werknemers hun bestaande arbeidsvoorwaarden behouden, leidt dat tot ongelijkheid tussen de werknemers, die nu voor eenzelfde werkgever gaan werken, maar onder verschillende voorwaarden. Het is begrijpelijk dat de koper de arbeidsvoorwaarden wil harmoniseren om uniformiteit en gelijkheid binnen de organisatie te realiseren. Let wel: het enkel wijzigen van arbeidsvoorwaarden of het beëindigen van arbeidsovereenkomsten mag niet puur op grond van de overname gebeuren. Dergelijke maatregelen zijn alleen toegestaan wanneer er sprake is van een zelfstandige bedrijfseconomische noodzaak die losstaat van de overgang zelf.

Auteurs: Arbeidsrecht advocaten Judy Sliepen en Myrddin van Westendorp

Laatste Update: 16-05-2025