Intellectuele Eigendomsrechten voor start-ups (deel 2)

In het eerste deel van deze reeks besprak ik enkele praktische stappen en strategische voorbereidingen die u als startende ondernemer kunt nemen om uw intellectuele eigendom direct vanaf de start goed te beschermen. Denk hierbij aan maatregelen zoals het opstellen van een geheimhoudingsverklaring (NDA), het tijdig vastleggen van domeinnamen en het uitvoeren van een beschikbaarheidsonderzoek voor uw bedrijfsnaam, logo of andere creatieve uitingen.

In dit tweede artikel ga ik in op de formele intellectuele eigendomsrechten. Ik bespreek de vijf meest voorkomende IE-rechten, namelijk het handelsnaamrecht, merkenrecht, auteursrecht, modelrecht en het octrooirecht.

Verkrijg handelsnaamrecht door gebruik in de praktijk

Heeft u een naam gekozen waarmee u uw onderneming naar buiten wilt treden, en zijn er uit het beschikbaarheidsonderzoek geen bezwaren naar voren gekomen? Dan kunt u deze naam inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Maar let op: deze inschrijving alléén biedt nog geen juridische bescherming. Het handelsnaamrecht ontstaat pas wanneer u de naam daadwerkelijk gebruikt in het economisch verkeer ter onderscheiding van uw onderneming, bijvoorbeeld op uw website, in e-mails, op social media of facturen.

Bescherm uw merknaam en logo via registratie

Uw bedrijfsnaam en logo, mits voldoende onderscheidend, kunt u effectief beschermen door ze als merk te registreren in het gebied waar u actief bent, bijvoorbeeld binnen de Benelux of de gehele Europese Unie. Naast namen en logo’s kunt u onder bepaalde voorwaarden onder meer ook slogans, productnamen en/of verpakkingen als merk laten registreren.

Twijfelt u of uw merkidee aan de voorwaarden voldoet? Raadpleeg dan een specialist. Die kan indien nodig met u meedenken over alternatieve merkstrategieën of andere vormen van bescherming.

Benieuwd naar het verschil tussen merknamen en handelsnamen? Lees dan mijn eerder gepubliceerde artikel.

Verkrijg automatisch auteursrecht op creatieve werken

Auteursrechten ontstaan automatisch zodra een origineel en creatief werk wordt gemaakt. Registratie is dus niet vereist. Denk hierbij aan onder meer:

• Logo’s;
• Software;
• Foto’s;
• Teksten; en
• Vormgeving van producten.

Let op: een algemene stijl of een idee wordt in principe niet beschermd door het auteursrecht. Gebruikt een concurrent een vergelijkbare stijl voor bijvoorbeeld een website of kleding, zonder concrete elementen letterlijk over te nemen? Dan is het in de praktijk meestal lastig om hier met succes juridisch tegen op te treden.

Maak afspraken over auteursrechten bij inschakeling van derden

Wat veel ondernemers niet weten, is dat het auteursrecht in beginsel toekomt aan de maker ook wanneer u een derde inschakelt om bijvoorbeeld een website, logo of software te laten ontwerpen. Tenzij er expliciet andere afspraken zijn gemaakt, blijft het auteursrecht doorgaans bij de opdrachtnemer. Maak dus vooraf heldere contractuele afspraken over de auteursrechten.

Bescherm productvormgeving met een modelrecht

Wilt u de uiterlijke vorm van een product beschermen, zoals een meubelstuk, kledingontwerp of zelfs de vormgeving van een gebruikersinterface? Dan kunt u deze vormgeving als model laten registreren, mits het ontwerp nieuw is en een eigen, onderscheidend karakter heeft. Heeft u de vormgeving al openbaar gemaakt? Houd er dat rekening mee dat registratie moet plaatsvinden binnen 12 maanden. Daarna is registratie niet meer mogelijk, maar in sommige gevallen kan het volgende nog uitkomst bieden.

Naast het geregistreerde model bestaat ook het ongeregistreerd Gemeenschapsmodel. Deze bescherming ontstaat automatisch zodra u een nieuw ontwerp openbaar maakt binnen de Europese Unie. Het biedt gedurende drie jaar bescherming, maar alleen tegen bewuste en opzettelijke nabootsing van het ontwerp. Hoewel handig voor ontwerpen met een korte levensduur, zoals modecollecties of tijdelijke productlijnen, is het ongeregistreerd modelrecht minder sterk en moeilijker te handhaven dan een geregistreerd model.

Vraag een octrooi aan voor technische innovaties

Heeft u een technische uitvinding gedaan? Dan kunt u mogelijk een octrooi aanvragen. Met een octrooi krijgt u gedurende maximaal 20 jaar het exclusieve recht om uw uitvinding te produceren, gebruiken of op de markt te brengen. Let op: is de uitvinding al openbaar gemaakt, bijvoorbeeld tijdens een pitch voor een potentiële klant, dan is octrooiering in principe niet meer mogelijk. Voor octrooibescherming is het namelijk essentieel dat de uitvinding op het moment van indiening nog niet openbaar is.

Het aanvragen van een octrooi is een juridisch en technisch proces dat vaak intensief en kostbaar is. Laat u daarom goed adviseren om te bepalen of een octrooiaanvraag in uw geval mogelijk, haalbaar én strategisch zinvol is.

Vragen?

Heeft u nog vragen naar aanleiding van dit artikel?  Neem dan contact op met een van onze advocaten via de mail, telefonisch of vul het contactformulier in voor een vrijblijvend eerste gesprek. Wij denken graag met u mee.