Slaafse Nabootsing

Gewoon aangehaakt of slaafs namaken

Slaafse nabootsing is het best uit te leggen als het ongeoorloofd en onnodig (‘te slaafs’) namaken van andermans product of dienst. Het gaat hier niet over een IE-wet (wet over intellectueel eigendom), maar over een gewone onrechtmatige daad uit het Burgerlijk wetboek. Het heet onder juristen een ‘rest recht’ ten opzichte van de IE-wetten. Dat klinkt mager, maar het leerstuk wordt met succes in de praktijk ingezet.

Concurrentie mag niet te veel op elkaar lijken. Dit klinkt ‘grijs’, maar de praktijk is helaas niet zwart-wit. Slaafs imiteren heeft veelal betrekking op uiterlijke aspecten van een aangeboden product en dat dan op het moment van waarneming door de koper, terwijl er tevens geen IE-wet van toepassing is.

Naast pure innovatie borduurt een groot deel van de ondernemingen verder voort op bestaande productvormen en productnamen. Het gaat er hier niet alleen om of het anders kan (dat kan vrijwel altijd) maar of het anders moet (en dus niet te dicht tegen de ander ‘aan zit’).

Welke factoren bepalen of een product ’te slaafs’ is nagebootst?

Of een product ‘te slaafs’ is nagebootst, hangt af van drie belangrijke factoren: het eigen gezicht van het oorspronkelijke product, de mogelijkheid tot variatie bij het namaken, en de mate van verwarringsgevaar bij het publiek. Heeft uw product een herkenbaar en onderscheidend uiterlijk dat niet technisch noodzakelijk is? En kiest een concurrent ervoor om dat uiterlijk zonder noodzaak vrijwel exact over te nemen? Dan kan er sprake zijn van slaafse nabootsing. Vooral als klanten denken dat beide producten van dezelfde aanbieder komen, is de kans op inbreuk groot. Slaafse nabootsing is dus geen kwestie van exacte kopie, maar van onnodig lijken. Laat daarom bij twijfel altijd een juridische inschatting maken.

Wat onderscheidt slaafse nabootsing van legitieme concurrentie?

Slaafse nabootsing wordt pas onrechtmatig als een concurrent een product zo nabootst dat er onnodige verwarring ontstaat bij het publiek, terwijl er voldoende ruimte was om het anders vorm te geven. Bij legitieme concurrentie mag je natuurlijk inspelen op succesvolle marktmodellen — zolang je maar voldoende afstand houdt in vormgeving of uitstraling. Het gaat dus niet om het namaken op zich, maar om het nodeloos lijken. Heeft jouw product een eigen gezicht en kiest een ander ervoor om dat zonder functionele reden bijna identiek over te nemen? Dan slaat concurrentie om in onrechtmatig gedrag. De grens ligt bij verwarring die voorkomen had kunnen worden.

Een voorbeeld

Voor uw model had u geen ‘modelrecht’ geregistreerd of de beschermingsduur ervan is verlopen en een beroep op het auteursrecht zou falen, omdat het niet voldoende origineel was. Bent u dan rechteloos als een ander uw product bijna geheel kopieert? Wat kunt u dan nog? De slaafse nabootsingsrechtspraak biedt dan eventueel een oplossing. Vraag dus om advies. De praktijk is niet zwart-wit; mail ons op info@flib.nl of neem vrijblijvend contact op via +31(0)20 52 101 30.

Meerdere rechtsgebieden komen samen

Slaafse nabootsing kan zijn gecombineerd met een misleidende mededeling of vergelijkende reclame: beide begrippen worden helder in het Burgerlijk wetboek omschreven; zie het deel over recht van reclame elders op onze site. In rechtszaken over slaafse nabootsing bij vormgeving speelt vaak ook de Auteurswet mee, naast aspecten van de tekeningen en modellenwetgeving (Benelux model en EU model). Wij kennen de criteria en gidsen u door dit juridisch soms zo moeilijke landschap. Een beroep op slaafse nabootsing is niet uit te breiden naar techniek waar het octrooirecht zich voor leent en niet-functionele vormgeving er niet toe doet.

Welke oplossingen zijn mogelijk bij een geschil over slaafse nabootsing?

Bij een geschil over slaafse nabootsing draait het om de verwarring die ontstaat doordat een product onnodig sterk lijkt op dat van een concurrent. Is die verwarring aantoonbaar en was er ruimte voor een ander ontwerp? Dan kan de benadeelde partij verschillende stappen zetten. Vaak begint het met een sommatiebrief waarin wordt geëist dat het nabootsen stopt. Volgt er geen actie, dan kan via de rechter een verbod op verdere verkoop, schadevergoeding of zelfs terugroeping van producten worden gevorderd. Let wel: het gaat hier niet om kopiëren van een beschermd recht, maar om oneerlijke concurrentie. Laat dus goed onderbouwen dat jouw product onderscheidend is én dat er verwarring ontstaat. Dat is de sleutel tot succes in deze zaken.

Imitatie of namaak?

Laat u adviseren over de slaafse nabootsing om de claim over ‘namaak’ of ‘imitatie’ te beoordelen. Ook als een advies negatief is, kan onderhandeling met uw wederpartij een goede oplossing zijn. Dit om bijvoorbeeld het product tegen betaling niet meteen van de markt te hoeven halen. Deze uitkomst kan soms voor beide partijen beter zijn (de risico’s zijn ingedamd) dan alleen een ‘clash’ in een kort geding.