Juridische risico’s bij het overnemen van contracten en lopende verplichtingen

Elke onderneming sluit meerdere overeenkomsten met verschillende partijen. Denk aan overeenkomsten met bijvoorbeeld leveranciers of klanten. Bij de overname van een onderneming spelen niet alleen de aandelen of vaste activa een rol, maar ook de bestaande contracten en lopende verplichtingen. Het correct overnemen van deze overeenkomsten is essentieel om onaangename verrassingen en juridische geschillen te voorkomen. In dit artikel worden de belangrijkste risico’s en aandachtspunten besproken, met praktische voorbeelden uit de overnamepraktijk.

Overname van contracten: wat houdt het in?

Bij een bedrijfsovername kunnen bestaande contracten – zoals huurovereenkomsten, leverancierscontracten en arbeidsovereenkomsten – worden overgenomen door de koper. Dit gebeurt via een activa/passiva-transactie of door middel van een aandelenoverdracht. Bij een activa/passiva-transactie gaat contractoverneming niet automatisch. Bij een aandelenoverdracht blijven de contracten in beginsel bij de vennootschap en verandert alleen de aandeelhouder. Overname van de contracten vindt dan in beginsel niet plaats, omdat de vennootschap nog steeds een contractspartij blijft. De entiteit met de zeggenschap in de vennootschap wijzigt dan alleen.

Juridische risico’s en valkuilen

Het overnemen van contracten en verplichtingen brengt diverse juridische risico’s met zich mee. Enkele belangrijke aandachtspunten zijn:

• Veel overeenkomsten bevatten een bepaling dat overdracht of contractoverneming alleen mogelijk maakt met toestemming van de wederpartij. Zonder deze toestemming kan de koper van de onderneming geen rechten ontlenen aan het contract.
• Lopende verplichtingen kunnen verder reiken dan vooraf voorzien, bijvoorbeeld door verborgen schulden, langlopende verplichtingen of boetebedingen.
• Een ‘change of control’ bepaling komt ook regelmatig voor. Hiermee heeft een klant of leverancier de mogelijkheid om de overeenkomst te beëindigen als de zeggenschap in een onderneming in (overwegende mate) wijzigt.

Indien contracten niet correct worden overgenomen, kan de koper, afhankelijk van het soort overeenkomst aansprakelijk worden gesteld voor schade. Dit onderstreept het belang van zorgvuldigheid in het overnameproces.

Praktische en juridische aandachtspunten

Om eerdergenoemde risico’s te beperken is het raadzaam om een grondige due diligence uit te voeren op alle lopende contracten en deze contracten te inventariseren op overdraagbaarheid, toestemmingsvereisten en change of control-clausules.

Daarnaast is het verstandig om in de koopovereenkomst duidelijke afspraken te maken over wie verantwoordelijk is voor het verkrijgen van benodigde toestemmingen en om garanties en vrijwaringen op te nemen ten aanzien van de volledigheid en juistheid van de overgenomen verplichtingen.

Bij een activa/passiva-transactie is het vooral noodzakelijk om rekening te houden met de artikelen 6:155 tot en met 6:159 van het Burgerlijk Wetboek. Wanneer iemand anders een bestaande schuld van de onderneming overneemt, noemen we dat schuldoverneming. Deze overname werkt niet automatisch richting de schuldeiser (degene aan wie moet worden betaald). In beginsel is de nieuwe partij formeel verantwoordelijk voor de schuld wanneer de schuldeiser op de hoogte is gebracht van de overname én uitdrukkelijk akkoord is gegaan. Het is dus belangrijk om niet alleen onderling afspraken te maken, maar ook tijdig en duidelijk met de schuldeiser te communiceren. Zo voorkomt u misverstanden en weet iedereen waar hij aan toe is.

Voorbeeld uit de praktijk

Stel: een onderneming wordt via een activa/passiva-transactie overgenomen en de koper neemt aan dat alle leverancierscontracten automatisch overgaan. Eén van de leveranciers wijst echter op een contractueel toestemmingsvereiste en weigert medewerking. Hierdoor loopt de koper een belangrijke leverancier mis en ontstaat schade. Dit had voorkomen kunnen worden door voorafgaand aan de overname expliciet toestemming te vragen en de contracten zorgvuldig te screenen.

Conclusie

Het overnemen van contracten en lopende verplichtingen vereist juridische precisie en zorgvuldigheid. Zowel koper als verkoper doen er verstandig aan om de risico’s tijdig te onderkennen en contractueel af te dekken. Een grondig due diligence, heldere afspraken en een goed opgestelde koopovereenkomst zijn daarbij onmisbaar. Fruytier Lawyers in Business adviseert u graag over de juridische aspecten van contractoverneming binnen uw overnametraject.