Overeenkomst van opdracht
De Nederlandse wet kent het beginsel van de contractvrijheid, partijen kunnen overeen komen wat ze willen, in welke vorm ze willen. Zolang het maar niet illegaal is of in strijd met de goede zeden.
Omdat er maatschappelijk behoefte is aan regulering, zijn er echter ook specifieke regels voor overeenkomsten opgenomen in de wet, de zogeheten bijzondere overeenkomsten, waarvan de overeenkomst van opdracht er één is.
Andere overeenkomsten die net als de overeenkomst van opdracht het verrichten van werkzaamheden inhouden, maar die volgens de wet niet onder de regels van de overeenkomst van opdracht vallen, zijn:
- Arbeidsovereenkomsten;
- Overeenkomsten van aanneming (het tot stand brengen van een ‘werk van stoffelijke aard’);
- Overeenkomsten van bewaarneming;
- Overeenkomsten tot het uitgeven van werken;
- Vervoersovereenkomsten.
De overeenkomst van opdracht wordt in de wet voornamelijk geregeld voor wanneer de opdrachtnemer en opdrachtgever niets hebben afgesproken. Hebben zij wel iets afgesproken, dan geldt dat.
De bekendste van de bovenstaande bijzondere overeenkomsten is de arbeidsovereenkomst, waarvoor zoals bekend heel veel regels gelden, maar in het kader van de flexibilisering van de arbeidsmarkt, is de laatste jaren een sterke groei van de zelfstandigen zonder personeel, ook wel de zzp-ers, te zien. De zzp-er werkt op basis van een zogeheten overeenkomst van opdracht.
Verplichtingen opdrachtnemer
De overeenkomst van opdracht is een overeenkomst waarbij de opdrachtnemer een opdracht aanneemt van de opdrachtgever. Die opdracht moet het verrichten van werkzaamheden inhouden.
De opdrachtnemer moet zijn werkzaamheden als een goed opdrachtnemer uitvoeren. Hij mag er dus niet ‘met de pet naar gooien’. Tevens moet hij de opdracht zelf uitvoeren, tenzij blijkt uit de opdracht dat hij de opdracht door anderen mag laten uitvoeren.
De opdrachtnemer moet ook op tijd gegeven en verantwoorde aanwijzingen van de opdrachtgever volgen. Geeft de opdrachtgever onredelijke aanwijzingen en wil hij daar niet van afwijken, dan kan de opdrachtnemer de overeenkomst van opdracht opzeggen (daarover later meer).
Tijdens het werken aan de opdracht, moet de opdrachtnemer de opdrachtgever op de hoogte houden van zijn werkzaamheden en moet hij de opdrachtgever op de hoogte stellen zodra hij klaar is met zijn opdracht (tenzij de opdrachtgever daar al van op de hoogte is uiteraard). Hij geeft dan ook aan hoe hij de opdracht heeft uitgevoerd. Heeft hij geld uitgegeven of geld ontvangen namens de opdrachtgever, dan geeft hij aan hoeveel dat is geweest.
Zijn meer personen die samen een overeenkomst van opdracht hebben gekregen van een opdrachtgever, dan zijn zij in beginsel ieder afzonderlijk voor de gehele opdracht aansprakelijk, tenzij de betreffende tekortkoming een van beiden niet kan worden toegerekend.
Verplichtingen opdrachtgever
De opdrachtgever is verplicht om de opdrachtnemer loon te betalen indien hij de overeenkomst van opdracht bedrijfsmatig sluit. Is er niet afgesproken hoe hoog dat loon is, dan wordt dat op de gebruikelijke wijze berekend. Is er geen gebruikelijke wijze om het loon te berekenen, dan wordt een redelijk loon betaald.
Als de onkosten die de opdrachtnemer maakt niet al in het loon zijn inbegrepen (dat zal dan in de overeenkomst van opdracht moeten staan), dan is de opdrachtgever verplicht om de opdrachtnemer deze te vergoeden.
Mocht de opdrachtnemer schade lijden door een aan de opdracht verbonden bijzonder gevaar bij het uitvoeren van de opdracht en de verwezenlijking van het gevaar hem niet toe te rekenen, dan moet de opdrachtgever die schade betalen. Had de opdrachtnemer de overeenkomst van opdracht gesloten als ondernemer, dan geldt dat enkel, indien het gevaar niet behoort tot de normale risico’s die bij dat beroep of bedrijf horen. Ook als de opdrachtnemer de overeenkomst van opdracht niet in zijn beroep of bedrijf had gesloten, maar hij wel loon krijgt én het gevaar daarbij is ingecalculeerd, is de opdrachtgever niet aansprakelijk.
Is er een opdrachtgever die samen met een ander de opdracht heeft gegeven, dan zijn beiden hoofdelijk ( ieder voor het geheel) aansprakelijk ten opzichte van de opdrachtnemer.
Opzeggen overeenkomst van opdracht
Het opzeggen van een overeenkomst van opdracht kan te allen tijde voor de opdrachtgever. In de rechtspraak is bepaald dat dat aan de hand van de redelijkheid en billijkheid, dit niet altijd écht te allen tijde kan. Een professionele opdrachtgever kan daarbij schadevergoeding moeten betalen, afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Een particuliere opdrachtgever hoeft dat nooit en afwijken in de overeenkomst daarvan is niet mogelijk.
De professionele opdrachtnemer mag de overeenkomst van opdracht enkel opzeggen indien hij gewichtige redenen heeft (zoals bijvoorbeeld het niet willen opvolgen van onredelijke eisen die de opdrachtgever hem opdringt) of de overeenkomst van opdracht voor onbepaalde duur geldt en niet door volbrenging tot een einde komt.
Eindigt de overeenkomst van opdracht voortijdig, dan heeft de opdrachtnemer recht op loon en zal de opdrachtgever dat, uiteraard, moeten betalen. Was enkel loon afgesproken voor het volbrengen van de gehele opdracht, dan wordt naar redelijkheid een loon vastgesteld (op grond van de reeds verrichte werkzaamheden, het voordeel van de opdrachtgever daarvan en de manier waarop de overeenkomst is geëindigd).
Aandachtspunten overeenkomst van opdracht
Bij de overeenkomst van opdracht, zijn er twee grote aandachtspunten:
Misbruik de overeenkomst van opdracht niet als alternatieve arbeidsovereenkomst. Misbruik kan er namelijk in resulteren dat de overeenkomst alsnog wordt beschouwd als arbeidsovereenkomst, waardoor ook alle regels van de arbeidsovereenkomst van toepassing zijn. Onder meer zal dan minimumloon (of cao-loon) uitbetaald moeten worden en moet vakantietoeslag worden betaald.
Het grootste gedeelte van de regelgeving over de overeenkomst van opdracht betreft zogenaamd ‘regelend recht’, waardoor afwijken ervan mogelijk is. Zo kan het bijvoorbeeld interessant zijn om de opdrachtgever die ondernemer is, het recht om ten alle tijde op te zeggen te ontnemen (of een opzegtermijn eraan te koppelen). Voor particulieren is dat niet mogelijk.
Overeenkomst van opdracht – Conclusie
De overeenkomst van opdracht is een speciale overeenkomst met een aantal specifieke regels in de wet die de verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer regelen én regelen hoe de overeenkomst van opdracht tot een einde komt.
Gezien de specifieke aard van de overeenkomst van opdracht, is het verstandig om voor het opstellen ervan of vragen en conflicten erover, contact op te nemen met een daarin gespecialiseerde advocaat van Fruytier Lawyers in Business.
« Terug naar ondernemingsrecht