copyright logo

Wie is de eigenaar van het logo?

In principe berust het auteursrecht op een logo bij de ontwerper, niet bij degene die de opdracht heeft gegeven. Het feit dat u voor het ontwerp heeft betaald, verandert hier niets aan.

Een uitzondering hierop is het zogeheten opdrachtgeversauteursrecht. Dit geldt als het logo onder uw directe leiding en toezicht is gemaakt. Dit vereist echter een zeer nauwe betrokkenheid bij het ontwerpproces, wat in de praktijk vaak niet het geval is. Daarom ligt het auteursrecht meestal bij de ontwerper.

Lees hier meer over in ons blogartikel: Welke 3 mythes bestaan er over intellectuele eigendomsrechten?

Daarnaast kan een logo – als het wordt beschouwd als een tekening of model – ook worden beschermd door het modelrecht. In de Benelux geldt de regel dat de opdrachtgever bij een tekening of model in principe als rechthebbende van het modelrecht wordt gezien. Echter, als op dezelfde tekening of model ook een auteursrecht rust (wat vaak zo is), wordt de ontwerper geacht dit auteursrecht te bezitten. Dit doorkruist dus weer de eerdergenoemde regel uit het auteursrecht.

Deze regels zijn niet absoluut en hiervan kan worden afgeweken in een overeenkomst. In de praktijk bepalen veel logo-ontwerpers daarom in hun algemene voorwaarden dat alle intellectuele eigendomsrechten op hun ontwerpen bij hen blijven. Het is daarom verstandig om vóór het geven van een opdracht de algemene voorwaarden van de ontwerper te controleren.

Om latere conflicten te voorkomen, is het aan te raden om vooraf duidelijke afspraken te maken over het auteursrecht, modelrechten en andere intellectuele eigendomsrechten. Als u niet de rechten op het logo hebt, kunt u het bijvoorbeeld niet zomaar als merk registreren.

Wilt u zelf de rechten op het logo bezitten? Zorg er dan voor dat dit schriftelijk wordt vastgelegd in een overeenkomst, voordat de ontwerper aan de slag gaat. Zonder zo’n overeenkomst heeft u waarschijnlijk hooguit een gebruiksrecht, maar geen eigendomsrecht. Dit betekent dat de ontwerper beperkingen kan opleggen aan het gebruik of het logo zelfs opnieuw kan inzetten voor andere projecten.

Kun je een logo zomaar gebruiken?

Als u niet de rechten op het logo bezit, kunt u het niet zomaar gebruiken of het logo als merk registreren. Op basis van uw overeenkomst met de ontwerper of diens algemene voorwaarden heeft u waarschijnlijk alleen een gebruiksrecht, maar geen eigendomsrecht. Dit betekent dat de ontwerper het gebruik kan beperken of het logo opnieuw kan inzetten voor andere projecten.

Hoe weet ik of een logo al bestaat?

Om te controleren of een logo al bestaat, kunt u een visuele zoekopdracht uitvoeren via GoogleAfbeeldingen en merken en modellendatabases zoals BOIP (Benelux), EUIPO (Europa) en WIPO (internationaal) raadplegen. Vindt u geen vergelijkbare logo’s, dan is de kans klein dat het logo al bestaat. Dit biedt echter geen volledige garantie, omdat er altijd een partij kan opduiken met eenzelfde of vergelijkbaar logo. Bij twijfel over mogelijke inbreuk kan juridisch advies uitkomst bieden.

Is een logo Intellectueel eigendom?

Een logo is doorgaans beschermd door het auteursrecht, mits het voldoet aan de auteursrechtelijke vereisten. In Nederland is hier al snel sprake van, zolang het logo een eigen, originele creatie is. Daarnaast kan een logo als merk of model worden geregistreerd bij bijvoorbeeld het BOIP (Benelux), EUIPO (Europa) of WIPO (internationaal). Een merkregistratie is mogelijk als het logo voldoende onderscheidend vermogen heeft, wat betekent dat het niet te algemeen of beschrijvend mag zijn. Voor een modelregistratie moet het logo nieuw zijn en een eigen, uniek karakter hebben in vergelijking met reeds bestaande modellen.

Hoe kan ik een copyright aanvragen voor een logo?

Auteursrechten (ook wel copyright in het Engels) ontstaan automatisch op het moment dat een logo wordt gecreëerd en komen in principe toe aan de ontwerper. In tegenstelling tot merkenrecht is het niet nodig en ook niet mogelijk om auteursrechten aan te vragen of te registreren; de bescherming ontstaat vanzelf zodra het werk voldoende origineel is. Wel kan een ontwerper het auteursrecht aantoonbaar vastleggen, bijvoorbeeld door middel van een i-Depot bij het BOIP. Dit biedt geen extra rechten, maar kan helpen bij het bewijzen van de ontstaansdatum en het auteurschap in geval van een juridisch geschil.

Hoeveel kost een patent op een logo?

Octrooien (ook wel patenten genoemd) zijn bedoeld voor technische uitvindingen en zijn daarom niet van toepassing op logo’s. Logo’s kunnen daarentegen wel worden beschermd door het auteursrecht (copyright in het Engels), dat automatisch ontstaat op het moment dat het logo wordt gecreëerd, mits het voldoende origineel is. Omdat auteursrechten vanzelf ontstaan, zijn hier geen kosten aan verbonden.

Daarnaast kan een logo worden beschermd door het merkenrecht en modellen. Een merk of model verkrijgt u niet automatisch en moet worden aangevraagd bij instanties zoals het BOIP (Benelux), EUIPO (Europa) of WIPO (internationaal). De kosten hiervan variëren afhankelijk van het geografische gebied waarin u bescherming wenst, zoals de Benelux, de hele EU of wereldwijd (bijvoorbeeld de VS en het VK via een internationale registratie). Bij merken zijn de kosten daarnaast mede afhankelijk van het aantal klassen (product- en dienstcategorieën) waarin u het merk wilt registreren.

Voor de meest actuele tarieven van het BOIP kunt u terecht op de volgende pagina’s:

Voor de actuele kosten van het EUIPO, raadpleeg:

Welke soorten logo’s zijn er?

Er bestaan veel verschillende soorten logo’s die auteursrechtelijke bescherming kunnen krijgen, mits ze een origineel en eigen creatie zijn. Daarnaast biedt het merkenrecht uitgebreide mogelijkheden voor bescherming. Voor meer informatie over de verschillende soorten merken die kunnen worden geregistreerd, kunt u deze pagina van EUIPO raadplegen: Overzicht van alle merktypes.

Mag ik een logo van een ander op mijn website gebruiken?

Nee, u mag in principe niet zomaar een logo van een ander gebruiken. De eigenaar heeft waarschijnlijk auteursrechten en mogelijk ook merkenrechten en/of modelrechten op het logo, waardoor ongeoorloofd gebruik een inbreuk kan vormen. Wilt u het logo gebruiken, dan heeft u toestemming nodig van de rechthebbende, meestal via een licentieovereenkomst.

Er zijn echter uitzonderingen waarbij het gebruik van een logo wel is toegestaan, zoals bij refererend merkgebruik. Dit houdt in dat u een merk mag gebruiken als dit noodzakelijk is om de bestemming van producten of diensten aan te geven, bijvoorbeeld bij de verkoop van originele merkproducten. Meer hierover leest u in het blogartikel: Refereren aan het merk van uw concurrent – mag dat zomaar?. Daarnaast kan gebruik in sommige gevallen ook zijn toegestaan bij vergelijkende reclame, mits dit voldoet aan de wettelijke eisen.

Verder kan het logo onder omstandigheden gebruikt worden op basis van het citaatrecht of voor informatieve doeleinden, zolang dit binnen de wettelijke kaders blijft. Twijfelt u over de rechtmatigheid van het gebruik? Dan is het verstandig om juridisch advies in te winnen.

Kan AI een logo voor mij maken, en kan ik daar dan copyright op aanvragen?

Auteursrechten (ook wel copyright in het Engels) ontstaan automatisch zodra een logo wordt gecreëerd en komen in principe toe aan de ontwerper. Hoewel u een logo kunt laten ontwerpen met AI, is het auteursrecht op een AI-gegenereerd logo juridisch complex. In veel landen, waaronder Nederland en de EU, kan auteursrecht alleen worden toegekend als er een menselijke maker betrokken is bij het creatieve proces. Een volledig door AI gegenereerd logo zonder substantiële menselijke inbreng kan daarom niet worden beschermd.

Echter, als u kunt aantonen dat u daadwerkelijk creatieve inbreng heeft gehad – bijvoorbeeld door specifieke instructies te geven of aanpassingen te doen – dan is het mogelijk dat u wél auteursrecht op het logo kunt claimen. De kernvraag hierbij is of de AI-output het directe resultaat is van uw persoonlijke creatieve keuzes, die ook duidelijk zichtbaar zijn in het uiteindelijke ontwerp.

Lees hierover ook ons blogartikel: Bescherming van AI-content via intellectuele eigendomsrechten.